Zarówno praktycy jak i teoretycy współczesnej edukacji zauważają, że gry komputerowe są medium, które jak żadne inne potrafi zaangażować uwagę współczesnej młodzieży. Dla jednych jest to powód do narzekań i moralnego oburzenia nad stanem współczesnej kultury. Inni jednak widzą w grach komputerowych duży potencjał, który odpowiednio zaadoptowany może okazać się niezwykle efektywnym narzędziem edukacyjnym. Tę drugą opcję reprezentują Trevor Owens i Jim Safly twórcy projektu Playing History. Your source for historical games.

Trevor Owens jest absolwentem licencjackich studiów historycznych na University of Wisconsin-Madison, obecnie kontynuującym naukę na studiach magisterskich w George Mason University, czynnie uczestniczy on również w projekcie Zotero realizowanym przez Center for History and New Media. Drugi z twórców portalu Jim Safly również ukończył licencjackie studia historyczne i obecnie pracuje nad magisterium w GMU, pełniąc także funkcję programisty sieciowego w CHNM. Obaj autorzy projektu dostrzegając duże możliwości naukowe i edukacyjne gier komputerowych postanowili zbudować platformę internetową, który gromadziłby w jednym miejscu edukacyjne gry komputerowe o tematyce historycznej. Jak sami tłumaczą swoją idee: Fundacje i uniwersytety inwestują miliony dolarów w rozwój takich gier, stworzono ich już bardzo wiele, testowano i zaraz odkładano na półkę, zagrała w nie może garstka studentów podczas fazy testów pilotowych. Nie ma wszechstronnego katalogu, który łączyłby nauczycieli z tego typu zasobami. Jeśli wysokiej jakości gry edukacyjne, ugruntowały się zarówno w aktualnej wiedzy akademickiej jak i w czołówce cyfrowych technologii, są dostępne dla nauczycieli i ich studentów, to jest oczywista potrzeba zbudowania wspólnego katalogu do przeglądania i dzielenia się informacjami. Na tę potrzebę odpowiada właśnie projekt Playing History.

Portal ma prostą budowę. Główną jego część stanowi strumień postów, które zawierają opisy gier i linki do stron z których można je pobrać, na własny komputer. Dodatkowo na stronie znajduje się wyszukiwarka i chmura tagów w celu ułatwienia poszukiwań tytułów skoncentrowanych na konkretnej tematyce. Z założenia Playing History ma charakter portalu społecznościowego. Każdy użytkownik może zarejestrować się na jego łamach i proponować własne gry, o tematyce edukacyjnej, które znalazł w sieci. Cały proces odbywa się z użyciem bardzo intuicyjnego formularza, w którym podajemy: tytuł gry, jej krótki opis, twórców, format, język, adres URL, ocenę produktu, przewidywaną długość gry, informacje o kosztach lub ich braku, obrazek z gry i tagi. Dodatkowo zarejestrowany użytkownik może oceniać już dostępne na łamach portalu gry i tworzyć ich recenzje, widoczne później przy danym tytule i wyświetlane w zakładce Rating & Review na głównej stronie projektu.

Obecnie społeczność projektu Playing History, udostępnia na stronie 126 gier. W większości są to gry przeglądarkowe wykonane w technice flash. Grafika może nie olśniewa fajerwerkami, ale za to nadrabia pomysłowością i kreatywnością twórców. Ta różnorodność pomysłów gatunków i tytułów wydaje się być ciekawą alternatywą dla komercyjnego rynku gier zafiksowanego na kilku sprawdzonych gatunkach, rzadko dziś eksperymentującego z nowymi pomysłami. Przeglądając gry dostępne na Playing History miałem wrażenie jakbym cofnął się w czasie do lat 90-tych XX wieku, kiedy to twórcy eksperymentowali z różnymi niekonwencjonalnymi pomysłami, tworząc niebanalne gry i na różne sposoby eksplorując możliwości jakie stwarza medium.

Wśród oferowanych obecnie na stronach projektu gier znajdziemy niemalże wszystkie możliwe typy i hybrydy popularnych gier komputerowych. Możemy tu znaleźć szereg gier strategicznych i ekonomicznych nawiązujących bezpośrednio do historycznych wydarzeń. Przykładem może być strategia militarna 1066: The Game, w której gracz może wziąć udział w walce o zjednoczenie Anglii dowodząc wojskiem po stronie Saksonów, Normanów lub Wikingów. Innym rodzajem gier strategicznych są gry symulujące procesy i mechanizmy historycznego i społecznego rozwoju. Do tego typu gier zaliczyć można Freeciv, która jest strategią polegającą na budowie własnego imperium. Ta opensource’owa gra, zainspirowana słynną Cywilizacją Sida Meyersa, umożliwia graczowi poprowadzenie wybranego przez siebie plemienia przez burzliwe dzieje ludzkiej historii od prehistorii do ery kosmicznych lotów.

Na Playing History dużo również różnego rodzaju gier przygodowych jak Discover Babylon, w której gracz przechodząc przez trzy kolejne okresy historii Mezopotamii odkrywa tajniki tej kultury, ucząc się jednocześnie historycznych faktów. Często gry te przybierają charakter fabuły detektywistycznej, jak rozgrywająca się w scenerii starożytnego Rzymu, Death in Rome, gdzie gracz wplątany zostaje w kryminalną intrygę.

Najwięcej jednak jest na stronach projektu gier o charakterze quizu, gdzie zadaniem gracza jest udzielanie poprawnych odpowiedzi na zadawane pytania. Quizy są bardzo zróżnicowane pod względem tematycznym, obejmują zarówno zagadnienia związane z konkretnymi epokami historycznymi jak Chronos: Classical History, Chronos: Modern History, ale również wykraczają poza tematykę sensu stricte historyczną jak Women’s Rights Quiz lub My Culture Quest. Dodatkowo na stronach Playing History znajdziemy sporo prostych gier uczących kojarzenia ze sobą różnych faktów i wątków historycznych jak Ancient Objects Game, gdzie zadaniem gracza jest łączenie prezentowanych artefaktów z określoną epoką historyczną lub Paint the Cathedral, w której gracz musi pomalować gotycką katedrę na odpowiedni kolor. Całość dopełniają swego rodzaju quasi gry, takie jak interaktywne linie czasu jak na przykład Franklin’s Interactive Lifetime. Jeżeli kogoś zmęczy intelektualna przygoda może zrelaksować się grając w Warriors, grę z gatunku bijatyka, gdzie gracz może wybrać sobie jednego z najbardziej charakterystycznych wojowników z określonej kultury i epoki historycznej i walczyć przeciwko innej historycznej postaci, przykładowo możemy stoczyć pojedynek pomiędzy Zulusem i samurajem.

Czy czeka nas era nowej edukacji opartej na grach komputerowych? Być może wkrótce nauczyciele oprócz zadawania uczniom kolejnych rozdziałów z podręcznika historii, będą dodatkowo zadawać zagranie w grę komputerową. Czy za jakiś czas zamiast egzaminu z historii będziemy musieli zagrać w grę historyczną, a ocena będzie zależna od osiągniętego przez nas wyniku? Prawdopodobnie do tego jeszcze daleka droga, nie mniej jednak projekt Playing History jest doskonałą odpowiedzią na popularność gier komputerowych w dzisiejszej kulturze i potrzebę zaangażowania tego medium w proces edukacyjny. Jeżeli współczesne nastolatki potrafią 8 godzin bez przerwy grać w „World of Warcraft”, a nudzą się po 15 min. tradycyjnej lekcji, to być może najlepszym sposobem dotarcia do nich z wiedzą naukową jest właśnie gra komputerowa. Mam nadzieję, że projekt Trevora Owensa i Jima Safly’ego będzie się rozwijał i zainspiruje również przedstawicieli innych, nie tylko historycznych dyscypliny naukowych.