Family history – więcej niż nazwiska i daty

Genealogia w Polsce posiada ugruntowaną pozycję nauki zajmującej się badaniem i ustalaniem więzi rodzinnych. Zajmują się nią zarówno profesjonaliści, jak i amatorzy, zaś każdy student historii styka się z nią w trakcie kursu nauk pomocniczych historii. Najczęściej genealogia kojarzy się nam z drzewem genealogicznym i suchym, prawie statystyczne, zestawieni imion, nazwisk, dat śmierci i urodzin. Istnieje jednak program badawczy pozwalający wyjść poza katalog nazwisk i dat – Family History.

Family history jest dziedziną istniejącą na styku genealogii oraz całej rzeszy nurtów szczegółowych badań historycznych i nauk pomocniczych. Dla Family History, oprócz genealogi kluczową rolę będą odgrywać z pewnością badania historii lokalnej – szczególnie z wykorzystaniem metody historii mówionej.

Dziś do nurtów badawczych pokrewnych oraz wykorzystywanych w ramach Family History zalicza się także m.in.:

DNA genealogy – śledzenie pokrewieństwa, pochodzenia oraz migracji poszczególnych jednostek i grup na poziomie genetycznym.
One-name study – badanie przeszłości osób posługujących się wspólnym nazwiskiem, niezależnie od pokrewieństwa, powinowactwa i miejsca zamieszkania.
One-place study [ niem. Ortsfamilienbuch ]- badanie obejmujące polem zainteresowania całą społeczność zamieszkującą dane miejsce (np. wioskę). W odróżnieniu od local history zainteresowanie skłania się ku ukrytym powiązaniom i relacjom pomiędzy osobami zamieszkującymi badany, wąski obszar geograficzny.

W Wielkiej Brytanii zainteresowanieFamily History zapoczątkowane zostało bardzo wcześnie, pośrednio dzięki badaniom nad własnością ziemską oraz prawem do dziedziczenia. Bogactwo źródeł oraz materiałów do badań genealogicznych stworzyło sprzyjające warunki dla rozwoju całościowego podejścia do genealogii, za jakie można uznać Family History. Od lat siedemdziesiątych XX wieku, wraz z odrodzeniem i rewitalizacją historii lokalnej, Family History stała się bardzo popularnym wśród Brytyjczyków hobby, łączącym genealogie i badania lokalne. Wydawnictwa, media, także elektroniczne, oferują produkty dedykowane specjalnie dla osób zajmujących się badaniem tych zagadnień – podręczniki, czasopisma, programy telewizyjne, strony internetowe. Przykładem może być tutaj portal BBC Family History, który oferuje materiały szkoleniowe oraz case study zarówno dla początkujących jak i zaawansowanych hobbystów.

Dziś badanie historii własnej rodziny zostało w olbrzymim stopniu ułatwione dzięki dostępowi do zdigitalizowanych źródeł, darmowemu oprogramowaniu oraz możliwości szybkiej wymiany doświadczeń i wyników badań za pomocą internetu. Family History bardzo szeroko wykorzystuje digital history na wszystkich etapach prowadzenia badań (gromadzenie, opracowywanie, prezentowanie danych) wykorzystując możliwości jakie oferuje choćby digital storytelling:

W polskiej nauce nie istnieje rozgraniczenie pomiędzy genealogią, jako pojęciem nadrzędnym i Family History, choć ta ostatnia jest naturalnie praktykowana w ramach badań historycznych zarówno przez profesjonalistów jak i hobbystów. Badania genealogiczne w kontekście historii całych rodzin (czy też one-place study) są idealnym polem do wspólnych działań profesjonalistów i amatorów.

Polecam także podcast o Family History.

Fot. CC-BY Robin Hutton

• • •

Kategorie: Nowa metodologia