Onet.pl poinformował, że „Katyń” Andrzeja Wajdy (polski kandydat do Oskara) po czwartym weekendzie i 30 dniach wyświetlania zgromadził w kinach 2 052 592 widzów.

Jest to niewątpliwy sukces nowego obrazu Wajdy, zapowiadanego jako osobista odpowiedź reżysera na wieloletni zakaz poruszania tematu katyńskiego w publicznym dyskursie oraz hołd złożony pamięci ojca – Jakuba Wajdy.

Film promowany był nie tylko w mediach. Minister obrony narodowej Aleksander Szczygło zalecił każdemu polskiemu żołnierzowi pozostającemu w służbie czynnej obejrzenie filmu Wajdy. Do kin miało wybrać się około 130 tysięcy wojskowych.

Interesujący jest problem wpływu popularności filmu Wajdy na świadomość Katynia. Można zastanawiać się, cz dzięki niemu historia katyńskiego mordu uzyskała w opinii publicznej status podobny do tego, jaki posiada historia Powstania Warszawskiego. W obu przypadkach na wydarzenia i uroczystości oficjalne nakładają się kampanie edukacyjne i medialne. Powstają nowe formy promocji wiedzy o tych historycznych wydarzeniach („teledyski” Powstania Warszawskiego, kampania bilbordowa akcji Pamiętam. Katyń 1940).

Spróbujmy zorientować się, jak wygląda popularność Katynia w polskim internecie. Jeśli film Wajdy miałby skutecznie wpłynąć na odkrycie tych wydarzeń przez młodych ludzi, jakiś ślad tego musiałby znaleźć się w najpopularniejszych frazach wyszukiwania w okresie od 17 września do teraz.

Wirtualna Polska regularnie publikuje informacje o najczęściej zadawanych wyszukiwarce wp.pl zapytaniach. W kategorii „Wydarzenia, święta” (wyniki dla września 2007) fraza „Katyń” znajduje się na piątym miejscu (popularniejsze frazy to euro 2008, miss polonia 2007, us open i air show). W poprzednich zestawieniach najpopularniejszych słów próżno Katynia szukać. Sam fakt zaistnienia (i utrzymania się) tego słowa w rankingu może być dowodem na zwiększenie zainteresowania tematem Katynia – nawet jeśli było to zainteresowanie profilowane przede wszystkim przez film Wajdy.

Jeszcze ciekawszą sytuację zobaczyć można w wykresach generowanych przez udostępnianą przez Google usługę Google Trends.

W wyszukiwarce Google w zestawieniu najpopularniejszych zapytań z września 2007 roku nie ma „Katynia”. Jednak dowód na wzrost zainteresowania tym słowem pokazuje wykres ilości zapytań z ostatnich kilku lat:

Widać wyraźny wzrost popularności „Katynia” pod koniec trzeciego kwartału 2007 roku (premiera filmu Wajdy miała miejsce 17 września). Wykres dla września 2007 pokazuje wyraźny wzrost ilości zapytań 17 września.

Wykres dla ostatnich 30 dni pozwala zauważyć pewną prawidłowość. Największa ilość zapytań pojawia się w weekendy (30 września, 7 października, 14 października, 21 października). Czy nie ma to bezpośredniego związku z obecnością w kinach filmu Wajdy? Czy te wyszukiwania nie mają związku z niedzielnymi wyprawami do kina, szukaniem miejsc, gdzie można „Katyń” obejrzeć, sprawdzaniem godzin seansów?

Dla odpowiedniej perspektywy warto na koniec porównać popularność frazy „Katyń” z najczęściej wpisywanym przez Polaków w Google słowem wyszukiwania. Było nim we wrześniu (jak sprawdzić można tu) „Big Brother” (kolejna odsłona telewizyjnego show emitowana od 2 września na TV4).

Szersze spojrzenie na relacje między tymi dwoma słowami kluczowymi nie daje wątpliwości, co najbardziej przykuło uwagę internautów we wrześniu.

Czy taka analiza może być dowodem na wzrost zainteresowania Polaków historią mordu katyńskiego? Trzeba pamiętać, że internauci stanowią tylko część społeczeństwa (i to, według badań, częściej korzystającą z mediów i lepiej wykształconą). Wzrost popularności słowa „Katyń” w wyszukiwarkach bezpośrednio łączyć się może z ponad dwumilionową widownią filmu Wajdy. Trudno powiedzieć, na ile wpłynie to na poziom świadomości Katynia wśród Polaków. Na pewno jednak będzie to wpływ pozytywny.