Czy wizje książki muszą być zawsze budowane między drukowaną a elektryczną/elektroniczną formą publikowania? W Post-Digital Print – The Mutation of Publishing since 1984 Alessandro Ludovico spogląda na historię książki i prasy w poszukiwaniu redukujących tę dychotomię projektów artystycznych. Sięga aż do końcówki XIX wieku, po drodze opisując rozwój prasy i przemysłu wydawniczego, przypominając spektakularne prognozy dotyczące jego upadku lub przynajmniej radykalnej zmiany, ujawniające się zawsze wobec dostępności nowych rozwiązań technicznych. Alessandro Ludovico jest założycielem i redaktorem magazynu Neural, w którym podejmowane są wątki post-cyfrowej przyszłości publikowania.

Już w pierwszym rozdziale (The death of paper (which never happened Ludovico proponuje przykłady motywowanych zmianą technologiczną, fałszywych wizji ewolucji książki. Niektóre z nich powstały na długo przed komputerami – w 1894 roku opublikowano opowiadanie La fin des livres, w którym opisano świat bez druku. Informacje przekazywać miano wyłącznie głosem transmitowanym kablem na duże odległości (z możliwością rejestracji na odpowiednich cylindrach). Dla autorów opowiadania tradycyjne czytanie łączyło się z apatią i znużeniem, głos odtwarzany z cylindra miał pozwalać na aktywną recepcję treści książki czy gazety. Przewidywali oni postępującą miniaturyzację narzędzi do odsłuchiwania tekstów (miały mieć rozmiary zegarka kieszonkowego), a każdy autor stawać się miał samodzielnym wydawcą. Na ulicach każdy odsłuchać mógł fragmenty swojej ulubionej publikacji dzięki kioskom wyposażonym w słuchawki – cena za usługę miała być minimalna, aby pozwolić na kontakt z książką nawet ludziom ubogim. W takiej perspektywie nie było już miejsca na druk – kto chciałby czytać, kiedy można byłoby po prostu wsłuchiwać się w lekturę?

Alessandro Ludovico podaje wiele przykładów podobnych niespełnionych przewidywań, jednak nie jest to podstawowy przekaz jego książki. To jedynie kontekst, w którym opisuje on ewolucję przemysłu wydawniczego, kończącą się dziś według niego na etapie usieciowienia lektury. W tle przywołuje wiele projektów artystycznych, redukujących ostre granice między papierową i cyfrową dystrybucją słowa pisanego. Jednym z nich jest praca Helmuta Smitsa Pamphlet, w której redagowana na komputerze wiadomość po wciśnięciu przycisku wyślij była drukowana i wyrzucana z okna na 10 piętrze wieżowca:

Bardzo ciekawie prezentuje się też jeden z aneksów książki – lista 100 podobieństw i różnic między publikacjami papierowymi i cyfrowymi:

Alessandro Ludovico udostępnił swoją książkę online na licencji Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach 3.0. Warto przeczytać też opublikowany w VisualMAG wywiad z autorem.

Alessandro Ludovico, Post-Digital Print – The Mutation of Publishing since 1984 – pobierz PDF