Polityka otwartościowa w amerykańskich archiwach

Na początku czerwca amerykańskie archiwa narodowe – National Archives and Records Administration (NARA) wydały zaktualizowaną wersję strategii otwartościowejOpen Government Plan. We wstępie do dokumentu David S. Ferriero, dyrektor NARA, wyjaśnia powody, dla których podległa mu instytucja już od dwóch lat realizuje taki program:

Nasza praca opiera się na przeświadczeniu, że obywatele mają prawo do dostępu, badania i uczenia się z zasobów dokumentujących działania ich władzy. Zarządzanie zasobami archiwalnymi jest podporą transparentnego i odpowiedzialnego rządzenia.

W dokumencie znaleźć można informacje m.in. o współpracy NARA z archiwistami obywatelskimi (pojęcie citizen archivists pojawiło się w 2010 roku). Archiwiści obywatelscy wspierają pracę profesjonalistów z NARA digitalizując, opisując czy transkrybując dokumenty. Na HiM pojawiło się wiele artykułów na ten temat (zob. Oddolne wsparcie domeny publicznej – projekt IASL, Archiwiści obywatelscy w archiwach amerykańskich, Crowdsourcing w archiwum: 1940 Census Community Indexing Project, Facebook pomoże w odzyskiwaniu archiwaliów?). W NARA przygotowano nawet specjalny serwis dla wolontariuszy, którzy chcieliby włączyć się w prace archiwów – Citizen Archivist Dashboard. W polityce amerykańskich archiwów działania archiwistów obywatelskich nie mają charakteru tymczasowego i jednorazowego – są integralnym elementem strategii otwierania się instytucji.

Ich praca wciąż jest potrzebna, choćby przy podstawowych zadaniach związanych z opisem zbiorów: w katalogu internetowym NARA wciąż nie ma informacji o prawie jednej czwartej wszystkich posiadanych zasobów, jeszcze mniejszy jest procent dokumentów zdigitalizowanych i udostępnionych online. W ciągu dwóch lat informacje przygotowane przez wolontariuszy (opisy i transkrypcje) mają stać się integralną częścią internetowego katalogu archiwaliów. już teraz dostępny jest system API, pozwalający na tworzenie zewnętrznych aplikacji wykorzystujących zasoby NARA.

Polityka otwartościowa w NARA to także nowe formy komunikacji między instytucją a jej użytkownikami. Zadbano o odpowiednią przejrzystość oficjalnej strony instytucji – jej nową wersję zbudowano zresztą na otwartym oprogramowaniu (Drupal). W 2010 roku amerykańskie archiwa narodowe wdrożyły program aktywnej i użytecznej obecności w internecie i w serwisach społecznościowych.

Jednym z ciekawszych projektów społecznościowych jest wiki Our Archives, narzędzie, w ramach którego badacze korzystający z zasobów NARA wymieniać się mogą informacjami na temat dostępu do określonych dokumentów, tworzyć własne katalogi czy współpracować z osobami prowadzącymi badania na podobny temat. Czy to narzędzie jest jednak odpowiednio intensywnie i aktywnie wykorzystywane? Dostępne w NARA statystyki za rok 2011 mówią o kilkunastu tysiącach odwiedzin miesięcznie przy kilkudziesięciu – kilkuset edycjach:

Przejrzystość polityki NARA objawia się też także swobodnym dostępem do raportów, statystyk i opracowań dotyczących działalności archiwów, w tym – ich promocji w internecie. To dość ciekawe dane, które być może można twórczo wykorzystać przy konstruowaniu strategii promocyjnej własnego archiwum czy biblioteki cyfrowej. Poniżej przykładowe dane dotyczące popularności wybranych promocyjnych projektów internetowych (dotyczą 2011 roku):

Więcej informacji i danych na temat otwartości w amerykańskich archiwach znaleźć można na stronie Open Government at the National Archives.