Polityka otwartościowa w amerykańskich archiwach
Na początku czerwca amerykańskie archiwa narodowe – National Archives and Records Administration (NARA) wydały zaktualizowaną wersję strategii otwartościowej – Open Government Plan. We wstępie do dokumentu David S. Ferriero, dyrektor NARA, wyjaśnia powody, dla których podległa mu instytucja już od dwóch lat realizuje taki program:
Nasza praca opiera się na przeświadczeniu, że obywatele mają prawo do dostępu, badania i uczenia się z zasobów dokumentujących działania ich władzy. Zarządzanie zasobami archiwalnymi jest podporą transparentnego i odpowiedzialnego rządzenia.
W dokumencie znaleźć można informacje m.in. o współpracy NARA z archiwistami obywatelskimi (pojęcie citizen archivists pojawiło się w 2010 roku). Archiwiści obywatelscy wspierają pracę profesjonalistów z NARA digitalizując, opisując czy transkrybując dokumenty. Na HiM pojawiło się wiele artykułów na ten temat (zob. Oddolne wsparcie domeny publicznej – projekt IASL, Archiwiści obywatelscy w archiwach amerykańskich, Crowdsourcing w archiwum: 1940 Census Community Indexing Project, Facebook pomoże w odzyskiwaniu archiwaliów?). W NARA przygotowano nawet specjalny serwis dla wolontariuszy, którzy chcieliby włączyć się w prace archiwów – Citizen Archivist Dashboard. W polityce amerykańskich archiwów działania archiwistów obywatelskich nie mają charakteru tymczasowego i jednorazowego – są integralnym elementem strategii otwierania się instytucji.
Ich praca wciąż jest potrzebna, choćby przy podstawowych zadaniach związanych z opisem zbiorów: w katalogu internetowym NARA wciąż nie ma informacji o prawie jednej czwartej wszystkich posiadanych zasobów, jeszcze mniejszy jest procent dokumentów zdigitalizowanych i udostępnionych online. W ciągu dwóch lat informacje przygotowane przez wolontariuszy (opisy i transkrypcje) mają stać się integralną częścią internetowego katalogu archiwaliów. już teraz dostępny jest system API, pozwalający na tworzenie zewnętrznych aplikacji wykorzystujących zasoby NARA.
Polityka otwartościowa w NARA to także nowe formy komunikacji między instytucją a jej użytkownikami. Zadbano o odpowiednią przejrzystość oficjalnej strony instytucji – jej nową wersję zbudowano zresztą na otwartym oprogramowaniu (Drupal). W 2010 roku amerykańskie archiwa narodowe wdrożyły program aktywnej i użytecznej obecności w internecie i w serwisach społecznościowych.
Jednym z ciekawszych projektów społecznościowych jest wiki Our Archives, narzędzie, w ramach którego badacze korzystający z zasobów NARA wymieniać się mogą informacjami na temat dostępu do określonych dokumentów, tworzyć własne katalogi czy współpracować z osobami prowadzącymi badania na podobny temat. Czy to narzędzie jest jednak odpowiednio intensywnie i aktywnie wykorzystywane? Dostępne w NARA statystyki za rok 2011 mówią o kilkunastu tysiącach odwiedzin miesięcznie przy kilkudziesięciu – kilkuset edycjach:
Przejrzystość polityki NARA objawia się też także swobodnym dostępem do raportów, statystyk i opracowań dotyczących działalności archiwów, w tym – ich promocji w internecie. To dość ciekawe dane, które być może można twórczo wykorzystać przy konstruowaniu strategii promocyjnej własnego archiwum czy biblioteki cyfrowej. Poniżej przykładowe dane dotyczące popularności wybranych promocyjnych projektów internetowych (dotyczą 2011 roku):
Więcej informacji i danych na temat otwartości w amerykańskich archiwach znaleźć można na stronie Open Government at the National Archives.
Pozostańmy w kontakcie! Zachęcamy do subskrybcji newslettera oraz korzystania z profilu Historia i Media na Facebooku i Twitterze.