Jaka biblioteka w 2020 roku?

Specjaliści z British Library przez rok przygotowywali raport, w którym starali się przedstawić wizję rozwoju brytyjskiej biblioteki narodowej w perspektywie 10 lat. W opracowaniu przedstawili także propozycje zmian, mających pozwolić na utrzymanie pozycji British Library jako wiodącej instytucji kultury w Wielkiej Brytanii oraz na świecie. Dokument ten opublikowany pod nazwą “2020 vision” jest jednak także bardzo cenną próbą podsumowania szerokiej gamy zmian zachodzących obecnie w społeczeństwie, w kulturze i nauce.

W raporcie znalazły się m.in. zalecenia dotyczące cech biblioteki u progu trzeciej dekady XXI wieku. Aby dobrze spełniać swoje zadania nowoczesna będzie ona musiała: inspirować, być innowacyjna, prowadzić szeroką współpracę na szczeblu lokalnym i globalnym, umieć szanować wszystkie strony biorące udział w wymianie wiedzy, stwarzać użytkownikom możliwości zdobycia wiedzy oraz nieustannie uczyć się.

Strategicznie ważne działania obejmują m.in archiwizację internetu, rozwijanie aplikacji na urządzenia mobilne, digitalizację oraz opracowanie olbrzymich zasobów prasy i materiałów kartograficznych czy też streaming posiadanych zasobów audio (m.in nagrania krajobrazów dźwiękowych)

Jednym z podejmowanych zagadnień na które należy zwrócić szczególną uwagę jest zaakcentowanie konieczności przekształcenia British Library w instytucję przyjazną i dostępną dla pokolenia “digital natives”. Już w 2005 roku w jednym z wywiadów dyrektor British Library Lynne Brindley zapowiadała: Most people are aware that a national switch to digital broadcasting is expected by the end of this decade. Less well known is the fact that a similar trend is underway in the world of publishing: by the year 2020, 40% of UK research monographs will be available in electronic format only, while a further 50% will be produced in both print and digital. A mere 10% of new titles will be available in print alone by 2020.

Inne kluczowe zagadnienia dotyczą ogólnych zasad funkcjonowania technologii w kontekście wiedzy, sieci semantycznych jako sposobu na dostęp do zasobów oraz konieczności wypracowania nowego modelu biznesowego na potrzeby instytucji kultury. Zasadnicza część liczącego 16 stron raportu rozbita została na 5 wątków tematycznych:

1. Zapewnienie dostępu dla przyszłych pokoleń
2. Umożliwienie powszechnych badań naukowych
3. Wspieranie działalności badawczej w kluczowych dziedzinach życia społecznego i ekonomicznego
4. Wzbogacanie życia kulturalnego narodu
5. Przewodzenie i współpraca w ramach ogólnoświatowej bazy wiedzy

Jest to raczej ogólna wizja, framework, na podstawie którego zostanie skonstruowany plan realnych działań. O ile większość wniosków i postulatów pojawiających się w raporcie nie jest niczym nowym, to zdecydowanie korzystne jest podjęcie próby zebrania i podsumowania ich przez instytucję o tak wielkim wpływach i znaczeniu dla światowej infrastruktury wiedzy jak British Library.

Trzeba wyraźnie zaznaczyć, że treści przedstawione w raporcie przez ekspertów mają odniesienie nie tylko do bibliotek. Równie dobrze można potraktować je jako wytyczne dla muzeów, które już dziś posiadają wiele wspólnych z bibliotekami zadań i problemów, a w najbliższej przyszłości granice pomiędzy ich zadaniami będą się jeszcze bardziej zacierać.

Pełen tekst raportu dostępny w wersji PDF na stronach British Library na licencji CC:BY
Multimedialna prezentacja raportu na stronach British Library

Fot. CC-BY-NC-ND chrisjohnbeckett