Sześć tez o historii digitalnej

Thesen zur Digitalen Geschichtswissenschaft to dokument przygotowany w ramach konferencji Digitale Medien und Infrastrukturen für die Geschichtswissenschaften (zorganizowanej w grudniu zeszłego roku w Brnie), stanowiący próbę teoretycznego opisania ram historii digitalnej (digital history). Autorzy – Peter Haber i Jan Hodel (weblog.histnet.ch) w sześciu punktach streścili najważniejsze według nich cechy tego nowego kierunku zainteresowań historyków.

Wersję angielską dokumentu pobrać można na tej stronie (wersja oryginalna dostępna jest tutaj). Poniżej udostępniam polskie tłumaczenie zaproponowanych przez autorów tez.

Alfabetyzacja informacyjna (Information Literacy)

Historycy digitalni (digital historians) muszą opierać się w swoich badaniach zarówno na analogowych jak i na cyfrowych przestrzeniach informacyjnych. Dlatego powinni nie tylko znać potencjał i ograniczenia poszczególnych systemów informacji, ale także wiedzieć, jakie informacje są dostępne na jakich zasadach i pod jakimi warunkami.

Krytyczne podejście do źródeł (Source Criticism

Korzystając z klasycznych teorii krytyki źródeł Droysena i Bernheima, w ścisłej współpracy z innymi dyscyplinami, historia digitalna będzie musiała wypracować krytyczne podejście do źródeł cyfrowych.

Wizualizacje

Chociaż historia digitalna jest przede wszystkim nauką opartą o tekst (textual science), wykorzystuje możlwości mediów cyfrowych w zakresie wizualizacji.

Współpraca

Historycy digitalni nie będą prowadzić swoich badań ekskluzywnie, jako pojedynczy autorzy, wzrośnie znaczenie kolektywnej współpracy opartej o cyfrowe technologie sieciowe.

Kultura publikacji (The Culture of Publication)

W erze cyfrowej drukowana monografia pojedynczego autora pozostanie tymczasowo „rezerwową walutą” nauki historycznej. Obok niej pojawią się jednak nowe formy publikacji wykorzystujące zasady otwartego dostępu (open access) i otwartego schematu recenzji (peer review).

Przepływ pracy (Workflow)

Skoro nauka historyczna ostatecznie weszła w epokę cyfrową szczególna uwaga powinna zostać zwrócona nie na rozwój indywidualnych umiejętności badaczy i pojedynczych narzędzi cyfrowych, ale na integrację całego historiograficznego procesu w ramach cyfrowej infrastruktury (h-desk, e-history).

Widać wyraźnie, że opisując podstawy nowej, rozwijającej się dyscypliny Haber i Hodel nie planują rewolucji. Podkreślają znaczenie wypracowania nowych metod krytycznej analizy źródeł cyfrowych (można tutaj mówić także o metodach algorytmicznych, text mining), nie kwestionują znaczenia druku w obiegu naukowym ani nie ograniczają zainteresowań historii digitalnej wyłącznie do przestrzeni cyfrowej. Dwie z tez akcentują potencjał wynikający z kolektywnej współpracy pomiędzy historykami (Współpraca), opartej o narzędzia cyfrowe integrujące się w duże systemy kooperacji (Przepływ pracy), stanowiące pełną infrastrukturę do prowadzenia badań (np. Mendeley).

• • •

O ile nie zaznaczono inaczej tekstowa treść tego artykułu jest dostępna na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 3.0 Unported.