O wiedzy i chaosie internetu (Dan Cohen na konferencji TED)

Dan Cohen jest dyrektorem Center for History and New Media, autorem książki Digital History: A Guide to Gathering, Preserving, and Presenting the Past on the Web, prowadzi też własnego bloga.

Chciałbym zwrócić uwagę na jego niedawne wystąpienie podczas jednej z lokalnych konferencji TED. Tekst wystąpienia dostępny jest na tej stronie.

Cohen w swojej prezentacji podejmuje temat funkcjonowania wiedzy w epoce cyfrowej. Brzmi to dość pompatycznie, jednak próżno w jego wystąpieniu szukać skomplikowanych teorii, obszernych cytatów czy populistycznych interpretacji. Podstawą całego wykładu jest przypomnienie historii dyskusji o wartości liczby pi. Cohen robi to w dość humorystyczny sposób, pokazując, w jaki sposób próbowano określić wartość tej tajemniczej liczby: od teorii magicznych poprzez analizy filozoficzne i teologiczne aż do nowożytnej i nowoczesnej matematyki.

W rywalizacji między XIX-wiecznymi zwolennikami teorii kwadratury koła (matematykiem Augustusem de Morgan, do końca broniącym odrzuconych już w XVIII wieku przez Johanna Heinricha Lamberta koncepcji a prostym mieszkańcem Brooklynu Jamesem Smithem) Cohen widzi to samo napięcie, które towarzyszy dyskusjom o nauce i edukacji w czasach zdominowanych przez internet. Znalezienie cudownego klucza do liczby pi, określenie jej pełnej i zamkniętej wartości było marzeniem wielu matematyków i filozofów, współczesna nauka potwierdziła potwierdziła jednak nieuporządkowany charakter tej liczby: chociaż udaje się ustalać coraz to nowe miejsca po przecinku, wciąż nie znamy – i nie będziemy znać – pełnej wartości pi: Think for a moment about the distinction between the old and the new pi. The old was perfect, simple, ordered, divine; the new, seemingly imprecise, prosaic, chaotic, human. So the story of pi is the story, and the psychology, of what happens when the complex and new tries to overtake the simple and traditional. It’s happening all around us in the digital age. We’re replacing what has been perceived as perfect and ordered with the seemingly imprecise and chaotic.

Tak jak Augustus de Morgan obawiał się niewymierności pi, tak my obawiamy się chaosu, jaki przynosi ze sobą wobec nauki rewolucja internetu. Doskonałym przykładem jest Wikipedia (i jej relacja do tradycyjnych encyklopedii), ale Cohen mówi też o nowej sytuacji tradycyjnej prasy, której pozycji jako źródła wartościowych treści coraz mocniej zagrażają projekty internetowe, często nieinstytucjonalne, oddolne, oparte bardziej na filozofii bazaru niż katedry (by posłużyć się metaforą Erica Raymonda).