W grudniu zeszłego roku w Warszawie odbyła się konferencja naukowa Tekst (w) sieci. Pod koniec czerwca Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne opublikowały wydawnictwo pokonferencyjne, w którym znalazły się pisemne wersje części wystąpień. Dziś dotarł do mnie jeden (z dwóch) tomów.

Znaleźć w nim można kilka interesujących artykułów podejmujących tematykę obecności historii w internecie. Na szczególną uwagę zasługuje moim zdaniem tekst Moniki Brzóstowicz-Klajn Socrealizm w sieci. Autorka nie ma zamiaru prezentować najważniejszych projektów i zasobów internetowych dotyczących socrealizmu, koncentruje się raczej na analizie schematów, za pomocą których socrealizm obecny jest w Sieci: Jak sieć wpływa na odbiór socrealizmu? Jakich haseł dotyczą odsyłacze zamieszczane na poświęconych mu stronach? Czy nastawiona na wizualność współczesna kultura, tak jak jest reprezentowana w sieci, zmienia relacje między sztukami w socrealizmie, tzn. czy nadal to literaci są „inżynierami dusz”, podobnie jak w stalinowskiej hierarchii? Czy internet, upowszechniający przede wszystkim przykłady z poezji socrealistycznej, nie deformuje obrazu literatury? Socrealistyczna powieść lub ikona, kiedyś mająca spełniająca określone funkcje społeczne, w internecie traci swój oryginalny kontekst (rekontekstualizacja, o której pisze Piotr Witek i całkowicie zmienia swój charakter. Socrealizm nie jest w sieci jedynie komicznym historycznym kodem, który razi swoją naiwną estetyką i przesłaniem – elementy socrealistycznego kodu przenikają do języka dyskusji na forach internetowych lub stają się podstawą remiksów. Internet popularyzuje też najbardziej obiegowe, schematyczne opinie o realizmie socjalistycznym.

„Socrealistyczny” plakat Ogólnopolskiego Protestu Pracowników Służby Zdrowia. Więcej na ten temat przeczytać na blogu Izy Kowalczyk

Kolejnym artykułem, na który warto zwrócić uwagę, jest tekst Sławomira Buryła Holocaust w sieci – obecne i nieobecne. Autor informuje o najważniejszych internetowych zasobach związanych z tematyką Zagłady oraz analizuje dwie strony obecności tego zagadnienia w polskim internecie: naukową i popularną, tę ostatnią ze szczególnym uwzględnieniem hate speech i publikacji antysemickich i negacjonistycznych. Sławomir Buryła podkreśla, że mimo powszechnego przeświadczenia o silnej obecności tematyki Holocaustu w polskiej nauce – status quo wygląda zdecydowanie inaczej: grono socjologów, historyków, literaturoznawców interesujących się Holocaustem jest w naszym kraju niezbyt liczne – zaskakująco małe, jeśli zważyć na medialny szum, jaki generują debaty i spory wokół „tematów żydowskich” Autor przyznaje, że jedną z niedogodności badań nad Holocaustem jest to, co stanowi bolączkę polskiego literaturoznawstwa, a pewnie i całej humanistyki – nieobecność w sieci baz danych zawierających informacje o realizowanych obecnie projektach oraz istniejących zespołach badawczych.

Obok braku dobrze zorganizowanego systemu informacji naukowej, autor wskazuje na inne – głębsze problemy związane z obecnością tematyki Holocaustu w polskim internecie: jeśli porównać portale skrajnej prawicy (…) z witrynami internetowymi ŻIH-u i Centrum Badań nad Holocaustem PAN, widać wyraźnie, że te pierwsze są po prostu atrakcyjniejsze dla młodego odbiorcy, a poza tym zawierają więcej informacji. Sławomir Burył podejmuje również temat mowy nienawiści jako elementu internetowych dyskusji, zastanawiając się nad rolą Internetu w promowaniu określonych postaw i poglądów, które w oficjalnym obiegu naukowych czy kulturowym są (słusznie) marginalizowane.

W publikacji zredagowanej przez Annę Gumkowską znalazł się także mój materiał: Internet jako archiwum – obrazy historii w cyfrowym świecie, w którym starałem się pokazać różnorodność internetowych projektów archiwalnych oraz zasygnalizować zmianę paradygmatu źródeł historycznych (które przybierają już postać cyfrową, wywołując pytania o to, czym jest dziedzictwo cyfrowe i jak należy je chronić).