W moim wystąpieniu próbuję zastanowić się nad funkcjonującą od lat 70-tych kontrowersją na temat książki „Black Mountain. An Exploration of Community” autorstwa amerykańskiego badacza Martina Dubermana. Kontrowersja występująca tutaj ma podwójny charakter. Dotyczy przede wszystkim samego tematu, lecz także formy jego prezentacji. Black Mountain College był uczelnią założoną w Stanach Zjednoczonych w 1933 roku przez Johna Andrew Rice’a nonkonformistycznego wykładowcy usuniętego wcześniej z Rollins College. Uczelnię tę trudno było traktować jako klasyczny ośrodek akademicki. Była to raczej wspólnota, społeczność gromadząca niespokojne umysły, specjalizująca się w kierunkach artystycznych. W założeniu to studenci i wykładowcy mieli decydować o kształcie tej instytucji, a nie na odwrót. W rzeczywistości zaś brak kontroli struktur wewnętrznych i administracji doprowadził do rychłego upadku szkoły w latach 50-tych. Przez kolejne dziesięciolecia wokół tematu Black Moutain narastała pewna aura tajemniczości czy też wręcz mityczności.

Wystąpienie zarejestrowane podczas XVII Ogólnopolskiego Zjazdu Historyków Studentów, Olsztyn, 15 kwietnia 2009.

Z tą aurą i mitem postanowił rozprawić się Martin Duberman. Tutaj pojawia się druga kontrowersja. Sama książka, która powstawała w dużej mierze w oparciu o wywiady oral history z osobami bezpośrednio związanymi ze wspólnotą Black Mountain przeprowadzone na przełomie lat 60-tych i 70-tych, z jednej strony jest może być rozumiana jako tradycyjna historiografia, z drugiej zaś jako autobiografia Dubermana. Autor we wstępie zaznacza, że wierzy w to, że nie jest już kwestią sporną to, czy historyk jako konkretne indywiduum powinien być obecny w swoich książkach, tylko w jaki sposób. Duberman występuje w swojej książce w sposób jawny i bezpośredni, zamieszczając chociażby obszerne fragmenty dziennika prowadzonego w trakcie swoich badań. Było to wynikiem „wplątania się” w historię Black Mountain. Niejednoznaczny charakter i złożoność podejmowanej tematyki „pochłonęły” autora, który w sposób otwarty mówi o trudnościach, wątpliwościach, słabościach swojej pracy.

Książka ta demonstruje sam proces a nie tylko rezultaty wzajemnej silnej interakcji historyka z materiałem badawczym. Ta rzadko spotykana w piśmiennictwie akademickim metoda, zdaje się być godna głębszej uwagi

Michał Kierzkowski, UAM

Zobacz też:
Książka w serwisie Amazon.com
Martin Duberman