Antropologia rzeczy – nowy numer Kultury Współczesnej

Tematem najnowszego numeru wydawanego przez Narodowe Centrum Kultury kwartalnika jest antropologia rzeczy. Tomasz Rakowski we wstępie do numeru pisze: antropologia rzeczy próbuje na nowo poznawać kulturę materialną; rzeczy posiadają w tej perspektywie swoje liczne korelaty w postaci praktyk pamięci, praktyk i zachowań ekonomicznych, działań społecznych, w końcu też aktów psychologiczno-behawioralnych. Rysują się tu różne i bardzo pociągające stanowiska. Droga myślenia o rzeczach prowadzi, najogólniej mówiąc, od unieruchomionego świata materii w stronę wiedzy społecznej i humanistycznej, po to by trafić z powrotem w świat wytworów materialnych, ale poprzez zupełnie inne furtki poznawcze.

Wielkim wyzwaniem nowej humanistyki – pisze w swoim tekście
Humanistyka nie-antropocentryczna a studia nad rzeczami Ewa Domańska – jest odejście od humanistycznej wizji człowieka jako miary wszechrzeczy i centrum zainteresowań badawczych i stworzenie projektu humanistyki nie-antropocentrycznej. Sprzeczność, jaka ujawnia się w proponowaniu humanistyki nie-antropocentrycznej nie jest jednak przeszkodą dla eksperymentatorów, którzy poszukują nowych form opisywania efektów zjawisk i procesów takich jak inżynieria genetyczna, nanotechnologia czy transplantologia. Kategoria rzeczy pojawia się w analizowaniu tożsamości znikniętych (desaparecido) czy w kontekście lokalnych mikrohistorii, gdzie rzecz staje się wyznacznikiem tożsamości.

Paweł Rodak w artykule Rzeczy w kontekście pisania. O materialności dzienników osobistych przywołuje (za Krzysztofem Pomianem) pojęcie semioforu – przedmiotu materialnego obdarzonego znaczeniem oraz analizuje kwestie materialności dzienników osobistych, ze zwróceniem istotnej uwagi na różnice między ich postacią oryginalną (zapis codzienny, dzienniki przechowywane w archiwach) a wersją drukowaną (książka) wyrażone w sześciu aspektach takich jak: materiał, nośnik, struktura materialna, wygląd, narzędzie pisania, kształt pisma.

Krem Nivea. Społeczne znaczenia przedmiotu codziennego użytku to interesujący artykuł Beaty Czajor, która przedstawia dwudziestowieczną historię narodu niemieckiego przez pryzmat praktyk użytkowania kremu Nivea. Rekonstrukcja i analiza rytuałów pielęgnacyjnych ma na celu ukazanie społeczno-politycznych oraz kulturowych odniesień wpisanych w przedmiot codziennego użytku.

Podczas lektury najnowszego numeru Kultury Współczesnej warto zwrócić uwagę także na dwie recenzje-omówienia: Magdaleny Saryusz-Wolskiej (Recenzja książki: Jacques Le Goff, Historia i pamięć, tłum. Anna Gronowska, Joanna Stryjczyk, wstęp Paweł Rodak, seria: „Communicare”, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2007.) oraz Bartosza Korzeniewskiego (Recenzja książki: Pamięć i polityka historyczna. Doświadczenia Polski i jej sąsiadów, praca zbiorowa pod redakcją Sławomira M. Nowinowskiego, Jana Pomorskiego i Rafała Stobieckiego, Instytut Pamięci Narodowej, Łodź 2008.)

Czasopismo dostępne jest w sieci salonów Empik w całej Polsce. Cena: 18 PLN.

Zobacz także:

J. Barański, Świat rzeczy. Zarys antropologiczny, Kraków 2007.

swiatrzeczy

Świat rzeczy. Zarys antropologiczny to pionierska w nauce polskiej rozprawa o metodzie antropologii rzeczy. Należy dodać, iż nie jest to jakieś podsumowanie polskiej refleksji na tym polu, ale próba ustanowienia nowej u nas dziedziny wiedzy „od fundamentów”, które badacz wyznacza – mówiąc metaforycznie – w „polu pustym”. (…) Choć jest to praca teoretyczna i metodologiczna, odnosi się do całego – nazwę to tak – kosmosu rzeczy, który jest dostępny naszemu doświadczeniu. Tym samym publikacja ta włącza się w rozległy nurt antropologii współczesności, tworzy metodologiczny fundament antropologii codzienności.
Z recenzji prof. dr hab. Rocha Sulimy

Rzadko mam okazję obcować z podobnej klasy polskimi pracami. (…) Uważam, że tę książkę za opracowanie wybitnie twórcze i inspirujące, zarówno erudycyjne, jak i teoretycznie przekonywające. (…) Kompetencja badawcza, elegancja dowodu i styl narracji, połączone z zawartości argumentacji, czynią z pracy Janusza Barańskiego opracowanie wręcz wzorcowe. Jego atutem nie do przecenienia jest rehabilitacja tych tradycji myśli antropologicznej, które w dyskusjach humanistycznych różnych dyscyplin zdawały się już odrzucone na dobre.
Z recenzji prof. dr hab. Wojciecha Józefa Burszty

• • •

Kategorie: Książki i czasopisma