Open Content Alliance – alternatywa dla komercyjnej digitalizacji Google?

Kilkanaście największych amerykańskich bibliotek odrzuciło oferty Google i Microsoftu dotyczące digitalizowania udostępnianych przez nich zasobów. Problemem okazały się restrykcje, jakie stosują obie firmy przy publikowaniu książek online.

New York Public Library, biblioteki z Michigan, Stanford, Oxfordu i Harvardu zaakceptowały ofertę Google. Pozyskane z tych instytucji zasoby są udostępniane za darmo dzięki usłudze Google Books. Tymczasem część bibliotek sceptycznie podchodzi do polityki kalifornijskiego giganta. Chodzi o kwestie dostępności zeskanowanych materiałów.

Biblioteki działające w ramach Open Content Alliance podkreślają, że Google może w pewnym momencie zmienić swoją politykę wobec zeskanowanych zasobów i przestać udostępniać je za darmo. Ich ideą jest stworzenie systemu, w którym zagwarantowano by darmowy, nieograniczony dostęp do zdigitalizowanych książek. Zdaniem przedstawicieli Open Content Alliance, Google nie zapewnia takiego bezpieczeństwa. Polityka firmy może się zmienić, a przy tak wyraźnej dominacji na rynku istnieje niebezpieczeństwo, że zasoby najważniejszych książek przestaną w pewnym momencie być dostępne i staną się elementem oferty komercyjnej. Sama zaś zmiana polityki Google wywołana być może skargami organizacji broniących praw autorskich (z Google walczyło już między innymi towarzyszenie The Association of American Publishers). Udostępniane w ramach Google Books książki objęte prawem autorskim są publikowane w ograniczonej formie, jednak nie zawsze jest to akceptowane przez wydawców.

W planach Open Content Alliance jest zdigitalizowanie środkami członków organizacji 34 milionów tytułów, do których wygasły już prawa autorskie. Alternatywa dla działań Google staje się coraz bardziej wyraźna – Biblioteka Kongresu współpracują już z tą firmą, w styczniu tego roku zdecydowała się na zrealizowanie akcji digitalizowania 136 tysięcy książek, które mają być dostępne w ramach systemów Open Content Alliance.

Open Content Alliance powstał w 1996 roku. Jego założycielem jest Brewster Kahle, szef Internet Archive. W stowarzyszeniu zarejestrowanych jest obecnie około 80 instytucji – bibliotek, archiwów i jednostek naukowych. Open Content Alliance uzyskał duże wsparcie od Microsoftu i Yahoo (od 2005 roku). Odbyły się rozmowy między Google a przedstawicielami OCA, jednak nie doszło do porozumienia w sprawie współpracy.

Brewster Kahle podkreśla, że jego środowisko ma obawy co do przyszłości projektu digitalizacyjnego Google – Scanning the great libraries is a wonderful idea, but if only one corporation controls access to this digital collection, we’ll have handed too much control to a private entity (#).

Niektóre biblioteki działające w ramach OCA współpracują z Google (np. biblioteka University of California). Firma wymaga jednak blokowania dostępu do wyszukiwania zasobów z wyszukiwarek innych niż Google. W marcu tego roku New York Times podał, że Google na projekt książkowy wydało już 5 milionów dolarów (zdigitalizowano milion tytułów). Tymczasem instytucje współpracujące jedynie w ramach OCA muszą same pozyskiwać fundusze na digitalizację.

Kontrowersje związane z działaniami Google nie ograniczają się tylko do kwestii praw autorskich. Chińska wersja usługi jest ocenzurowana, a firmie zarzuca się jeszcze promowanie przede wszystkim anglojęzycznych zasobów.

Na podstawie Libraries Shun Deals to Place Books on Web
Fotografia Ben Woosley (CC)